Wystawa - w Muzeum Pałacu w Przeworsku - poświęcona Przeworskiemu Towarzystwu Gimnastycznemu "Sokół", czynna będzie do 31 grudnia br. Prezentowane na niej zdjęcia i dokumenty pochodzą ze zbiorów Muzeum i ze zbiorów prywatnych: dr Agnieszki Mirkiewicz, dr hab. prof. UR Tadeusza Zycha, prof. dr hab. Stanisława Zaborniaka.

Przeworskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" powołano do życia w 1893 r. Powstało z inicjatywy dr Bolesława Zborowskiego i Jana Mazepy, skupiało w swoich szeregach miejscową inteligencję, nauczycieli i urzędników. "Sokół" był kuźnią wychowania patriotycznego, a działalność kulturalna Towarzystwa zaspokajała aspiracje kulturalne mieszkańców Przeworska. Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Przeworsku posiadało swój sztandar, mimo, że powstało w 1893 r., to przekazanie i poświęcenie sztandaru miało miejsce dopiero w 1908 r. Przeworscy sokoli gromadzili się w budynku, w którym obecnie działa Biblioteka Miejska, w galowych strojach brali udział w zlotach sokolich - dzielnicowych i krajowych, swoją obecnością uświetniali uroczystości narodowe. Ale w gniazdach sokolich dominowała myśl o bojowym przygotowaniu do wojny, kładziono nacisk na gimnastykę, musztrę, władanie bronią, aby w ten sposób przygotować młodzież do przyszłej służby dla ojczyzny. Dnia 8 września 1914 r. na rozkaz Komendy Legionu Wschodniego, 152 młodych mieszczan przeworskich weszło w jego skład, aby wziąć udział w walce o niepodległość.

W okresie międzywojennym przeworski "Sokół" był jednym z najliczniejszych w Małopolsce. W tamtym czasie kładziono nacisk na działalność kulturalno - oświatową i towarzysko - rozrywkową. Nie zapomniano jednak o odrodzonej Polsce o pracy narodowej i patriotycznej: "Jedynie czujność społeczeństwa, w każdej chwili gotowego do obrony zagrożonych granic może zapewnić spokój i bezpieczeństwo". Ciągle aktualne było hasło sokole "W zdrowym ciele zdrowy duch". Przy Towarzystwie działał prężnie chór męski "Echo Sokole". Środki, jakie uzyskiwano z występów przeznaczano na działalność towarzystwa. Chór występował nie tylko przed miejscową publicznością, wyjeżdżał na występy gościnne do Rabki i Chabówki, ale już po wstąpieniu członków do Legionu Wschodniego. W drugiej dekadzie XX w. Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" uzyskało koncesję na prowadzenie kinoteatru "Polonia". Podczas okupacji hitlerowskiej lokal Sokoła przeznaczono na fabrykę serów, wtedy też przepadły kostiumy teatralne z lat 30. XX w., a scena teatralna i księgozbiór uległy całkowitemu zniszczeniu.

Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" - Galeria

Tekst: Małgorzata Wołoszyn - Muzeum w Przeworsku

www.skarbypodkarpackie.pl