Skarby Podkarpackie po raz 33 Drukuj
  
Drugi tegoroczny numer można nazwać historycznym. Bynajmniej nie z powodu jakiejś rocznicy, ani okrągłej liczby wydanego periodyku. Po prostu zawarta w nim tematyka bliska zapewne będzie miłośnikom Klio - greckiej muzy historii. Bo artykułów poświęconym dziejom naszego regionu w numerze bezliku. Dla wielu osób zwrot "Brama Przemyska" może wydawać się tylko poetycką przenośnią, a autorzy Marcin Duma i Grzegorz Poznański prezentują dokładnie i to w ujęciu blisko tysiącletnim to geograficzno - historyczne pojęcie. Do historii zapomnianych należy niestety zaliczyć fakt posiadania w polskich zbiorach - Tarnowskich na zamku w Dzikowie czyli Tarnobrzegu - do 1910 r. jednego z najwybitniejszych obrazów Rembrandta, zatytułowanego "Polski Jeździec" lub "Lisowczyk", a obecnie przechowywanego w Frick Collection w Nowym Jorku. Za odchodzący w niepamięć należy uznać jeden z najciekawszych epizodów meblarstwa polskiego w XVIII i XIX w. - produkcję mebli kolbuszowskich. Krótko o nich samych, ale z prezentacją świetnych przykładów z podkarpackich muzeów: Łańcuta, Rzeszowa, Jarosławia i Sanok, pisze Jerzy Holc. O konfederacji łańcuckiej, od której rozpoczęło się wyzwalanie Rzeczypospolitej z jarzma potopu szwedzkiego, mało kto już pamięta, chyba nawet w samym Łańcucie, poza mieszkającymi w tym mieście autorem tekstu - Arkadiuszem Bednarczykiem. A w dniach 18-29 stycznia 1656 r. gościły w zamkowych komnatach najważniejsze w państwie osobistości, łącznie z królem, hetmanami, rotmistrzami i dostojnikami kościelnymi.



  Kolonizacja józefińska to trwającą przez dziesięciolecia akcja - sterowania przez władze austriackie - zasiedlania generalnie terenów Puszczy Sandomierskiej. Jej losy przypomina tekst historyka Tomasza Filozofa, pokazuje 46 wsi założonych przez osadników na obszarze obecnego Podkarpacia. I na koniec kapitalny tekst Jerzego Holca pokazujący epizody z dziejów polsko - węgiersko - słowackiego Pogranicza. Za dwa lata rocznica 100-lecia wybuchu I wojny światowej. Stąd też i coraz częstsza obecność tematów z tym okresem związanych. W tym numerze opowieść Bartłomieja Gazdy o losach nekropolii wojennej w Tuszynie i skutecznych pracach związanych z jej ratowaniem.
  
   Przywracamy także pamieć, dzięki artykułom Ingi Kunysz, o niezachowanych, drewnianych kościołach z okolic szpadem, aby odszukać ciekawe artefakty, jak to miało miejsce przy pracach archeologicznych przeprowadzonych na pasie budowy autostrady. Grób "księcia" ze Szczytnej koło Jarosławia to niezwykle interesujący tekst skreślony ręką Jakuba Czopka.
  
   Nie zapomnimy o zasobach podkarpackich muzeów, czego najlepszym dowodem jest tekst Barbary Adamskiej o przechowywanym w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie obrazie Faun z winogronami, autorstwa Salwatora Rosy. Prawdopodobnie jest on młodzieńczy autoportretem tego znanego malarza włoskiego doby baroku. Mamy na Podkarpaciu także prywatne muzea i to klasy ponadregionalnej, czego najlepszym dowodem jest tej samej autorki tekst o Muzeum Kultury Szlacheckiej w Kopytkowej k. Krosna. Odtworzony z pietyzmem dwór, pełniący jeszcze nie tak dawno funkcję także obory, wypełniają niezwykle cenne dzieła sztuki, chętnie udostępniane zwiedzającym przez prywatnego właściciela Andrzeja Kołdera. 
  
   Warto się także wybrać do Majdanu Królewskiego, aby usłyszeć ciekawą historię (napisaną przez Tomasza Filozofa) o wsi, która kiedyś była miastem, a także o jej niezwykłej perle - rokokowej świątyni św. Bartłomieja. Albo podjechać do Mielca, aby zobaczyć już ponad stuletnią, Salę Królewską, z wizerunkiem królów i książąt polskich.
   Bezpłatne "Skarby Podkarpackie" wydawane są od ponad pięciu lat. Bogata szata graficzna oraz wysoki poziom edytorski możliwe są dzięki wykorzystaniu środków pochodzących z różnych programów unijnych. Od początku ukazywania się wydawnictwa jego celem jest promowanie dziedzictwa kulturowego, historii i zabytków obszaru Podkarpacia. Numery "Skarbów Podkarpackich" docierają do blisko 200 prenumeratorów instytucjonalnych w kraju i zagranicą. Wszystkie 33 numery dostępne są w plikach PDF na stronie internetowej www.skarbypodkarpackie.pl. Drukowany numer "Skarby Podkarpackie" dostępny jest w siedzibie Stowarzyszenia "Pro Carpathia" przy ul. Gałęzowskiego 6/317 w Rzeszowie.

   Numer ukazał się dzięki projektowi "Produkty tradycyjne szansą na rozwój" współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczypospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013.