betvolem.combetlikegir.comanadolu casinowiibet.comrestbetcdn.comebetebet.combahigogir.comtwitch viewer botsiber güvenlik
Zniszczone, zapomniane piękno PDF Drukuj Email

   Przeworsk już od początku XVI wieku posiadał stylowe arkadowe podcienia, bowiem o ten tak charakterystyczny szczegół dawnej pieknej architektury, też bardzo praktyczny, ubiegało się wiele bogacących i rozwojających miast ówczesnej Rzeczypospolitej. Przeworsk miał zawsze aspiracje do takich należeć, a będąc od dawna uważany za zasobny i gospodarny, chciał to podkreslić. Szkoda, że relikty dawnej zabudowy tylko w części dotrwały do naszych czasów.


   Jednym z tych zaginionych zabytków był renesansowy budynek sądów grodzkich i ziemskich w północnej stronie Rynku. Był to budynek murowany, piętrowy, ze sklepionymi pomieszczeniami na parterze. Środkiem jego części parterowej przebiegała obszerna sklpeionona arkadami sień - dawniej zajezdnia. Podcienia - jeszcze za czasów zaboru austriackiego, kiedy rzadził cesarz Józef - zamurowano, uzyskujac w ten sposób większe pomieszczenia magazynowe i areszty. Powstał też lokal, który wykorzystano na sklep. Odkryto podcienia w odrodzonej Polsce i kiedy w 1938 roku sąd przeprowadził się do nowego budynku, miejskie władze przewidywały odtworzenie dawnej przelotowej sieni z jej zabytkowym architektonicznym wystrojem, z przeznaczeniem na ciąg pieszej komunikacji. Wszystkie pomieszczenia na parterze miały służyć jako lokale handlowe i usługowe. Zaprojektowanym wymogom, handlowy pasaż. Do przebudowy, niestety, nie doszło, wybuchła wojna, niemieckie okupacyjne władze zdecydowały zburzyć budynek, bowiem przeszkadzał im w drodze na Wschód. Było faktem, że przebiegająca w rejonie sądu ulica Krakowska miała zaledwie 2,5 metra szerokosci i tylko ona umożliwiała przejazd przez miasto z zachodu na wschód.

   Innym jednynym w swoim rodzaju zabytkiem była glorieta bożnicy, w stylu barodkowym, w całej swej bryle świadcząca o dobrym smaku architekta. Była ona kilkakrotnie przebudowywana, powiększana i upiększana wraz ze wzrstającymi potrzebami starozakonnych. Na przestrzeni dziejów nie oszczędzały jej gorźne i liczne pożary, jednak zawsze, jak legendarny Feniks powstawała z popiołów. Niestety i ten zabytek runął na rozkał Niemców już we wrześniu 1939 roku spalony, doszczętnie wraz z fundamentami rozebrany.

 


   Podcienia starego ratusza zostały ponownie odkryte podczas renowacji tynków. Odnotowano, że w trzydziestych latach XX wieku odsłonięte zostały łuki arkad jego zachodniej części. Jak zapewne wielu przeworszczan pamięta, były również wudczne podczas ostatniej renowacji, którą zakończono w 1992 roku. Jeden z ostatnich budowniczych, projektant ratuszowej wieży, nie mając możliwości odtworzenia ich w pierwotnej formie, chyba urzeczony ich pięknem, zdecydował pozostawić dla potomnych ten ciekawy architektoniczny element, bardzo udanie wkomponowując go pod hełmem jej zadaszenia.

   Umieszczone na kolumnadzie arkadowe łuki, tworzą bardzo lekki ażurowy prześwit, umozliwiający obserwację pełnej panoramy miasta. Wspominając o niejtórych fragmentach architektonicznych świadczących o dawnej materialnej kulturze starego Przeworska, które dotarły do naszych czasów, powiedzieć trzeba, że na co dzień często ich piękna sami przeworsczenie nie zauważają.

   Na szczęście nadaj cieszą nasze oczy arkady dźwigające krużganek łączący dawny klasztor bożogrobców z prezbiterium ich świątni, obecnej bazyliki, czy też dopatrzeć się można tego szczegółu (choć pokrytego paryną czasu) w klasztornym wirydarzu ojców Bernardynów też obok - w obronnym murze go otaczającym, w formie arkadowych strzelnic.

   Trwają nadal (choć częściowo zamurowane) te łuki w murach tworzacych kompleks budynków bazyliki i w murach miasta. Prześwity ich zamykały kiedyś ozdobne, kute, żelazne kraty, świadczace o wielkim kunszcie miejscowych mistrzów kowalskiego rzemiosła.

Autor: Andrzej Świtalski
Źródło: "Wiadomości samorządzowe Przeworska"  - Wyd. nr 4 lipiec-sierpień-wrzesień

 

Wieża widokowa ratusza

REGULAMIN


ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY
PRZEWORSKA
KOLEJ WĄSKOTOROWA


P A S T E W N I K















Polsko-Ukraińskie Centrum Informacji i Promocji Turystyki Karpat








IZBA CELNA W PRZEMYŚLU