Poezja to jest żywioł, ale żywioł biorący początek z człowieka i poddany prawom natury, natury ludzkiej (...). Nade wszystko Rostworowski podjął w trzech balladach o Opatowej Annie problematykę moralną (...). Jej istota nie jest mityczna walka świata z ciemnością i dobra ze złem (...), lecz walka o ethos z samym sobą, o panowanie człowieka nad sobą, o zwycięstwo dodatniego bieguna natury, o ład serca. *

   Tryptyk balladowy Anna Opatowa podejmuje uniwersalną problematykę wolności wyboru - wolnej woali, którą odbarowany został człowiek. Jan Bielatowicz, literat należący do zespołu redakcyjnego londynskich Wiadomości, nazwał Annę Opatową trojakiem pokarmem - dla uczucia, dla myśli i dla sumienia. Czy jednak naprawdę człowiek ma ową wolność wyboru? Czy potrafi swoje wybory uczynić niezależnymi - od okolicznosci zewnętrznychm, od uwarunkowan własnej natury? Zagadnienie wolności wyboru jest podekmowane przez filozofię, teologię i psychologię ludzie, dokonując wyborów, są niejednokrotnie targani silnymi emocjami. Andrzej Gałowicz w publikacji Twórczość poetycka Jana Rostworowsiego, podreśla, powołując się na pogląd J. Bielatowicza, że ballady: (...) są utworami artystycznie wywazonymi, nie ma w nich emocjonalnych przerysowań, ckliwości i taniego sentymentalizmu. Jest za to przejrzysta i czytelna metaforyka, podszyta emocjonalnym dystansem, pomimo mówienia o kwestiach etycznie ważnych. ** Utożsamienie się z jedną z trzech historii o pięknej Annie, dokonanie wyboru postawy poeta pozostawia czytelnikowi.

    Niewyjaśnione pochodzenie nazwy, leżacej niedaleko Winchester, wioski Abbotts Ann (Anna Opatowa), stało się dla Rostworowskiego twórczą i artystyczną inspiracją. Kreując trzy wersje historii o pięknej Annie osadzone w XVI wieku i podejmując uniwersalną problematykę wolności wyboru, udało się poecie niejako zapanować nad czasem. Andrzej Gałowicz, powołując się na słowa Jarosława Marka Rymkiewicza, tak puentuje ów niezwykły cykl: (...) wszystko jest teraz, także to, co było. Kto w to uwierzy, ten unicestwia czas. ***

   Anna Opatowa w wydaniu książkowym ukazała się w Londynie w 1962 roku. W tym samym roku ballady opublikowano w londynskich Wiadomościach, w numerach: 862, 846 i 868. W kraju tryptyk został wydany w roku 1984, w dziewięć lat po śmierci poety.

   Jak podkreśla autor książki Twórczość poetycka Jana Rostworowskiego, mimo wyjątkowej urody literackiej i niezaprzeczalnych walorów teatralnych, cykl utworów Anna Opatowa doczekał się jedynie jednej prezentacji scenicznej. Przedstawienie odbyło się w 1965 roku w Krakowie, w kameralnych salach Klubu Plastyka. Wiersze recytowane były wówczas przez Hannę Tomczykiewicz - Rzeszyńską.     

   Tym większy zaszczyt mamy, by zaprosić do wysłuchania i obejrzenia interpretacji scenicznej ballad Jana Rostworowskiego a także do rozmów o twórczości zapomnianych emigrantów spod znaku słowa. 

   Wiersze interpretowane będą przez dwoje młodych krośnian: Annę Romańczyk i Przemysława Polanskiego.

Tekst przygotowany przez:
Iwona Jurczyk
Muzeum Rzemiosła w Krośnie

* J. Bielatowicz, Ze świętego Salwatora do Opatowej Anny. Rzecz o poezji Jana Rostworoskiego. Wiadomości, Nr 841, Londyn 1962.
** A. Gałowicz, Twórczość poetycka Jana Rostoworoskiego, Kraków 2008 s. 143
*** J.M. Rymkiewicz, Poezje wybrane. Warszawa 1981 s.9