betvolem.combetlikegir.comanadolu casinowiibet.comrestbetcdn.comebetebet.combahigogir.comtwitch viewer botsiber güvenlik
Muzea i skanseny - 2. Muzeum Historii Miasta Przemyśla PDF Drukuj Email
Spis treści
Muzea i skanseny
1. Park Etnograficzny w Kolbuszowej
2. Muzeum Historii Miasta Przemyśla
3. Muzeum Regionalne im.dr. Adama Fastnachta w Brzozowie
Wszystkie strony
 
MUZEUM HISTORII MIASTA PRZEMYŚLA
ODDZIAŁ MUZEUM NARODOWEGO ZIEMI PRZEMYSKIEJ
KAMIENICA BRZYKOWSKA

 

Historia Kamienicy

   W dniu 23 maja 2005 roku, pod adresem Rynek 9, zostało otwarte Muzeum Historii Miasta Przemyśla, Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej. Mieści się w zabytkowej kamienicy.
   Historia budowli sięga XVI wieku. Wzniesiona została prawdopodobnie przez rodzinę Karwatów. Po roku 1561 przeszła w ręce rodziny Brzyków i odtąd zwana była kamienicą Brzykowską. Po 1772 roku stała się własnością gminy miejskiej, a następnie wykupiona przez Żydów pełniła rolę szynku. Po I wojnie światowej budynek odkupił jeden z najbogatszych w mieście przedsiębiorców, Michał Bystrzycki, a następnie ofiarował ją w prezencie ślubnym swojemu synowi Tadeuszowi. Ten wybudował według własnego projektu kamienicę na posesji Serbańska 7, łącząc ją korytarzami na trzecim piętrze i poddaszu z kamienicą w Rynku 9. W latach 1932 - 1934 przeprowadzono jej generalny remont. Na parterze ulokowany został sklep i księgarnia Bystrzyckiego "Książnica". Pomieszczenia od strony frontowej, na pierwszym piętrze, użytkowała rodzina Bystrzyckich, zaś pozostałe mieszkania wynajmowane były lokatorom. Po wojnie budynek z powodu przedwojennych zadłużeń podatkowych przeszedł na rzecz skarbu państwa. Od 1997 roku jest własnością Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej. W latach 2001-2004 przeprowadzono jej generalny remont, zachowując XVI - wieczne, oryginalne elementy piwnic, parteru i I piętra. Obecnie w części przyrynkowej znajdują się sale wystawowe, zaś od ulicy Serbańskiej pracownie i magazyny. Dzisiaj więc znowu, jak w zamyśle Bystrzyckiego kamienica Rynek 9 i Serbańska 7 stanowią integralną całość.  
   Wielka Izba była najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniem renesansowych kamienic, w których przyjmowano gości czy też załatwiano interesy. Wyposażenie wnętrza miało przede wszystkim charakter funkcjonalny. Składało się ze stołów, ław, stołków i zydli. Sprzęty gospodarcze przechowywwane były w szafach murowanych tzw. almariach. Do naszych czasów zachowały się fragmenty szesnastowiecznej polichromii o motywach girland z maszkaronami, a odnalezione fragmenty kafli, umożliwiły rekonstrukcję wczesnobarodkowego pieca ustawuinego w północno - zachodnim narożniku.

 

   O dobrym guście i zamożności właścicieli kamienicy Brzykowskiej świadczy wysokiej klasy modrzewiowy strop gęstobelkowy, odkryty w czasie prac remontowych. Obecnie czeka na restytucję.
   Małą sień usytuowaną również na parterze przeznaczono na galerię współczesnej fotografii. Przy wejściu, wzdłuż schodów na pierwsze piętro zwiedzających wita Galeria Herbu Miasta Przemyśla ukazująca za pomocą fotografii ewolucję wizerunku przemyskiego herbu.
   Ciąg pomieczeń mieszkalnych usytuowany na pierwszym piętrze kamienicy od strony Rynku zajmują ekspozycje wnętrz mieszczańskich z XIX i XX w. Urządzone one zostały w klimacie różnych epok od biedemeiru do dwudziestolecia międzywojennego. Urządzenie kuchni nawiązuje do lat 20 - 30 XX wieku. Stąd ściany zostały pokryte niebieskimi wzorami i zawisły na nich haftowane makatki z odpowiednimi sentencjami. Znalazły się tu też najpotrzebniejsze meble i sprzęty tj. kredens i stół, pojemniki na różne produkty, naczynia, miedziane rondle i urządzenia mechaniczne ułatwiające funkcjonowanie gospodarstwa domowego np. maszynki do soku, do mięsa, do krojenia chleba, a także naczynia na przetwory - "kamienne" garnki i szklane słoje na marynaty i kompoty. Prezentowane eksponaty pochodzą głownie z końca XIX i 1 poł. XX wieku.
   Gabinet pana domu był miejsce, w którym właściciel, pracował, przyjmował interesantów i odpoczywał od domowego zgiełku. Obowiązkowe urządzenie stanowiło biurko z przedmiotami niezbędnymi do pracy, szafa biblioteczna, często też kasa pancerna na dokumnetu i pieniądze. Komfort w męskim stylu zapewniała skórzana kanapa i fotele. Ściany zdobiły portrety przodków, których pozycja społeczna gwarantowała status zawodowy gospodarza. Przejawem szacunku dla tradycji narodowej była zaś obecność pamiątek oraz sztychów o tematyce patriotycznej.
   Salon jako najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie w domu był miejscem spotkań rodzinnych i towarzyskich. Wyposażenie naszego salonu stanowią meble wiedeńskie z lat 1830 - 1840 wykonane w stylu biedermeier. Nieodzownym elementem ówczesnego stylu życia było codzienne muzykowanie. W tym okresie nowością stał się fortepian (w ekspozycji fortepian skrzydłowy, Wiedeń, z 1 poł. XIX wieku). Styl i charakter wnętrza dopełniają przepiękne naczynia, pamiątki z podróży wystawiane w serwantkach i na komodach. Ściany zdobią cenne obrazy utrzymane w stylu klasycyzującym i biedermaier.
   Jadalnia urządzona została w stylu eklektrycznym, typowym dla końca XIX wieku, z elementami pojawiąjącej się już secesji. Najważniejszy mebel tutaj - to stół otoczony krzesłami, zastawiony do obiadu. Niezbędny był także kredens na naczynia stołowe, na którym wystawiano przedmioty świadczące o prestiżu domu. Zwykle występował jeszcze pomocnik zwany bufetem do ustawiania potraw przed opdaniem na stół. Na stoliku z marmurowym blatem umieszczono mosiężny samowar i czajnik, na drugim - "wiedeńską" maszynkę do parzenia kawy. W serwantce oraz ściennej witrynce zaprezentowano cenniejszą porcelanę i srebra.

   Pod koniec wieku XIX sypialnia (nasza pochodzi z lat ok. 1885 - 1895) była pomieszczeniem prywatnym przeznaczonym tylko dla domowników i gości z kręgu najbliższej rodziny. Wyposażenie stanowią tu neorenesansowe meble, a wśród nich klęcznik, na którym odmawioano poranne i wieczorne modlitwy. Nieodzowną częścią urządzenia sypialni była zastępująca łazienkę, osłonięta parawanem, umywalnia; w naszym przypadki na jej marmurowym blacie stoją fajansowe misy i dzbany pięknie ozdobione kalkomanią. Indywidualny charakter wnętrzu nadają drobiazgi: religijne i patriotyczne obrazy, rodzinne fotografie, przybory toaletowe, świeczniki i naftowa lampa, a także bibeloty i szydełkowe serwetki.

W dawnych atelier fotograficznym...
   W holu oraz dwóch pomieszczeniach na pierwszym pietrze od strony wewnętrzego podwórza odtworzony został zakład fotograficzny. Ekspozycja przedstawia działalność dwóch wybitnych fotografików przemyskich: Bernarda Hennera i Adama Wysockiego. Została opracowana w oparciu o obiekty z zakładów fotograficznych, którymi kolejno kierowali Bernard Henner i Adam Wysocki. Dzięki temu możemy odbyć "podróż w czasie" przez sto lat (od lat 60-tych XIX w. do lat 60-tych XX w.). Zachowane wyposażenie z tego okresu umożliwiło odtworzenie tzw. salonu - poczekalni, gdzie oczekiwano na wykonanie fotografii, retuszerni oraz atelier z zabytkowymi meblami i ekranami służącymi jako tła zdjęć.    

   Stare aparaty fotograficzne, reflektory, stoliki retuszerskie, porcelitowe kuwety, dawne tableaux i piekne oprawione albumy do zdjęć oddając klimat tych pracowni. Dodatkowo ekspozycja wzbogacona jest pokazem zdjęć autorstwa Bernarda Hennera i Adama Wysockiego. Biografie obu fotografów zostały opisane w książkach autorstwa grażyny Stojak: Śladami rodziny Hennelów oraz Z albumu Adama Wysockiego.

Początki Przemyśla w świetle źródeł archeologicznych
   Wystawa archeologiczna stanowi wstęp do ekspozycji poświęconej historii Przemyśla. Liczne zabytki oraz materiały ilustracyjne zapoznają zwiedzających z początkami miasta, jedno z najstarszych ośrodków władzy w Polsce. Uwagę przyciąga grób wojownika z koniem oraz przedmioty stanowiące wyposażenie grobów "starimadziarskich" z końca IX i 1 poł. X wieku, odkrytych przy ul. Rycerskiej (obecnie Tokarzewskiego) w Przemyślu. Bogato reprezentowane są znaleziska (broń, ozdoby, narzędzia, przybory, części stroju) pozyskane w wyniku badań archeologicznych na terenie grodu oraz innych, wczesnośredniowiecznych osad i cmentarzysk. Z osady garncarskiej pochodzą zachowane w całości naczynia gliniane. Do cenniejszych obiektów należy zaliczyć: monetę cesarza bizantyjskiego Justyniana I z VI w., brązowe pektorały i krzyżyki z XII - XIII w., pieczęcie ruskie i bizantyjskie, a także glinianą płytke z wizerunkiem orła piastowskiego z XIV w. Wyniki badań archeologicznych poświadczają bogactwo i znaczenie Przemyśla na pograniczu polsko - rusko - węgierskim w dobie tworzenia się państwowości.

Przemyśl od XIV do XIX wieku
   Ekspozycję otwiera portret króla Kazimierza Wielkiego. Dalej zobaczyć można odlew gipsowy tzw. tablicy grunwaldzkiej autorstwa Jana Raszki. Identyczna taka umieszczona została na zewnętrznej stronie prezbiterium katedry przemyskiej. Miłośników tematyki militarnej na pewno zainteresuje pochodząca z XVIII wieku wschodnia (tarcza i szyszak perski, karwasz, jatagan). Na wystawie znajdują się także znaki i pieczęcie cechowe, wyroby użytkowe przemyskich rzemieślników oraz elementy strojów mieszczańskich i szlacheckich (pas słucki, pas przeworski, spina, guzy do kontusza, oraz przepiękne koronkowe czepce).   
   Zaprezentowany został też najstarszy widok Przemyśla - autorstwa Abrahama hohenberga, pochodzący z wydanego w 1617 roku dzieła Jerzego Brauna. W rogu sali usytuowana jest gablota z paiątkami religijnymi po trzech narodowościach zamieszkujących w owym czasie Przemyśl - Polakach, Rusinach i Zydach. Znajdują się w niej m.in.: monstrancja, kielich mszalny, benedykcjonały drewniane z XVIII w., menora, lampka chanukowa. W kolejnym pomieszczeniu wystawy znalazły się pamiątki z okresu rozbiorowego. Zobaczyć tu można m.in. austro - węgierskie banknoty, pocztówki z widokami Przemyśla. Z pewnością zainteresowanie wzbudzi oryginalny wóz strażacki z początku XX wieku. Przedstawienie dziejów Przemyśla w okresie galicyjskim wzbogacają porterty i fotografie znamienitych obywateli miasta z tego okresu, m.in.: Władysława Weryhy Darowskiego, Antoniego Haszczyca, Aleksandra Dworskiego i Leopolda Hausera. Ważna role w tym okresie odegrało powstałe w 1885 r. Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" oraz instruktarz do ćwiczeń gimnastycznych. KOńcząc zwiedzanie tej części wystawy wkraczamy w klimat przemyskiego rynku z przełomu XIX i XX wieku. Umożliwia to jego zrekonstruowany fragment ze straganem bławatnym i ówczesnymi strojami kobiet, na tle północnych kamienic rynku.
   Wystawa poświęcona Dwudziestoleciu międzywojennemu prezentuje bogate zbiory, w skład których wchodzą dokumenty odnoszące się do walk polsko - ukraińskich w latach 1918 - 1919, nekrologi, podania o przyznanie honorowego odznaczenia "Gwiazda Przemyśla", a także fotografie "Orląt Przemyskich" oraz innych uczestników walk o Przemyśl. Na uwagę zasługują też liczne dokumenty osobiste i rodzinne Kazimierza M. Osińskiego, który dzięki swojemu zamiłowaniu i pasji kolekcjonerskiej przyczynił się w głównej mierze do powstania przemyskiego Muzeum. Cenny zbiór stanowi spuścizna po naukowcu profesorze rudolfie Weiglu wynalazcy szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu. Obejrzeć tu można m.in. oryginalny sprzęt laboratoryjny pochodzący z pracowni tego wybitnego naukowca. Na wystawie znajdują się także obrazy i rzeźby artystów, którzy tworzyli w Przemyślu we wspomnianym okresie.
   Na ekspozycji Przemyśl w czasie II wojny światowej zostały zaprezentowane materiały dokumentujące działania wojenne i lata okupacji sowieckiej i niemieckiej od września 1939 do lipca 1944 roku. Prezentowane eksponaty ukazują tragiczną historię miasta, które było trzykrotnie areną zmagań wojennych. Wystawa pokazuje liczne dokumenty, fotografie, militaria oraz mundury polskie i niemieckie. Zgromadzone eksponaty są świadectwem obrony miasta we wrześniu 1939 r., walk niemiecko - sowieckich w 1941 r. oraz zdobycia miasta przez Armię Czerwoną w lipcu 1944 r. Ponadto ukazano tragiczne losy ludności żydowskiej. Zwiedzający mogą się również zapoznać z sylwetkami żołnierzy Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich działających w Przemyślu i na ternie powiatu przemyskiego.

   Muzeum Historii Miasta Przemyśla zaprasza do korzystania z lekcji muzealnych dostosowanych do różnych poziomów nauczania: podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego. Lekcje prowadzone są na terenie Muzeum z wykorzystaniem eksponatów. Podstawę oferty stanowią tematy cieszące się do tej pory największym zainteresowaniem szkół. W naszej ofercie znajdują się również lekcje przeprowadzone z wykorzystaniem projekcji multimedialnych.


Tematy lekcji:

  • Muzeum skarbnicą naszej przeszłości, czyli po co nam muzea? (dla przedszkoli i szkół wszystkich typów)
  • W mieszkaniu prababci (dla przedszkoli i szkół wszystkich typów)
  • Początki Przemyśla (lekcja archeologiczna dla szkół różnych typów)
  • Legendy o Przemyślu (dla przedszkoli i dla uczniów szkół wszystkich typów) połączone z zajęciami plastycznymi
  • Przemyśl w okresie II wojny światowej (dla szkół różnych typó)
  • Przemyśl w okresie od XI do XVII wieku (dla szkół róznych typów)
  • Świat dawnej fotografii na przykładzie działalności rodziny Hennerów (dla szkół różnych typów)
  • Style w sztuce (dla gimnazjów i liceów)
  • Przedstawienie Bożego Narodzenia w sztuce (dla gimnazjów i liceów)
  • Staropolskie obrzędy pogrzebowe na tle testamentów XVI i XVII wiecznych mieszczan przemyskich (dla gimnazjów i liceów)
  • Gród przemyski w świetle badań archeologicznych - wykład na ternie wzgórza zamkowego (dla gimnazjów i liceów).
  • Najciekawsze obiekty archeologiczne w Przemyślu - wykład połączony z wycieczką terenową (Kopiec tatarski, wzgórze Trzech Krzyży, wzgórze zamkowe, katedra obrz. łac). dla gimnazdów i liceów) 
  • Obrządek pogrzebowy w pradziejach - ulistrowana slajdami (dla gimnazjum i liceów)
  • Przemyśl w czasie I wojny światowej (dla gimnazjów i liceów)
  • Twierdza Przemyśl - zarys historii (lokalizacja, budowa życie w Twierdzy w czasie oblężeń) -dla gimnazjów i liceów
  • Dzieje zamku przemyskiego w zarysie (dla gimnazjów i liceów)
  • Przemyśl w okresie walk polsko - ukraińskich w latach 1918 - 1919
  • Przemyśl miastem wielu wyznań (dla gimnazjów i liceów0
  • Zagioniony Świat. Historia przemyskich Żydów (dla gimnazjów i liceów)
  • Najstarsza architektura murowana Przemyśla (dla liceów)
  • Kultura i sztuka ziemi przemyskiej. Dwory i pałace. (dla liceów)
  • Najważniejsze wydarzenia historyczne ukazane w malarstwie Jana Matejki (dla gimnazjów i liceów)
  • patroni przemyskich ulic. Sylwetki osób zasłużonych dla miasta (szkół różnych typów)

   Prosimy o zgłaszanie grup zainteresowanych (przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem) telefonicznie (tel. +48 16 678 65 01) bądź osobiście w Muzeum Historii Miasta Przemyśla, Rynek 6. Obecność opiekuna (nauczyciela) podczas lecko jest obowiązkowa. Grupa nie powinna przekraczać 30 osób . informujemy, że lekcje muzealne organizowane przez Muzeum są bezpłatne, młodzież płaci tylko za bilety wstępu (3 zł od osoby).
   Dział Ekspozycji i Przewodników zaprasza również wszystkich przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i gimnazjum do wzięcia udziału w organizowanych przez Muzeum Historii Miasta Przemyśla konkursach: "Najpiękniejsza ozdoba choinkowa" oraz "Historia mojej rodziny - drzewo genealogiczne". Szczegółowe informacje dotyczace tychżę konkursów zostaną przesłane do wszystkich szkół.

    Dla młodzieży licealnej prowadzone będą raz w miesiącu cykle wykładów o różnorakiej tematyce: Wizerunki Maryjne, historia fotografii, spotkania z Kresami oraz spotkania z współczesną fotografią. Uczestniczyć w nich będą również członkowie Uniwersytetu III Wieku oraz przedstawiciele stowarzyszeń społeczno - kulturalnych.

Szczegółowe informacje dotyczace poszczególnych wykładów przekazywane będą poprzez indywidualne zaproszenia oraz drogą e-mailową.

Wystawy czasowe:

- 6 maja o godz. 17:00 otwarcie wystawy fotograficznej "W Begestanie" autorstwa Nalan Sarkady.
- koniec maja będzie miała miejsce otwarcie wystawy Pasje i hobby - wystawa aparatów fotograficznych. 16/17 maja 2009 Noc Muzeów w Muzeum Historii Miasta Przemyśla.


 

Wieża widokowa ratusza

REGULAMIN


ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY
PRZEWORSKA
KOLEJ WĄSKOTOROWA


P A S T E W N I K















Polsko-Ukraińskie Centrum Informacji i Promocji Turystyki Karpat








IZBA CELNA W PRZEMYŚLU