Pałac w Wysocku |
Niedaleko Jarosławia położony nad rzeką Szkła, usytuowany w starym zabytkowym parku znajduje się pałac w Wysocku. Jak podają źródła historyczne w XVII wieku miejsce to było posiadłością królowej Marysieńki, żony króla Jana III Sobieskiego. W tym czasie budowla była parterowa, drewniana bardziej przypominająca dworek niż obecnie wyglądający pałac. Po śmierci króla Sobieskiego, właścicielka Wysockiego majątku wyjechała do Rzymu - w tym czasie dwór podupadł. Poważne kłopoty finansowe zmusiły Marysieńkę do sprzedaży posiadłości Galicyjskiej królowi Francji Ludwikowi XIV, ten zaś zakupił go z myślą o księciu Rakoczym który zmuszony był do opuszczenia Węgier. Po pewnym okresie ze względu na kłopoty fiansowe posiadłość przeszła w ręce księżnej Elżbiety Lubomirskiej Sieniawskiej. Ostatnia z rodu Maria Zosia Sieniawska wniosła jako wiano Wysock Augustowi Czartoryskiemu. W latach 1724 - 1734 wybudowała ona murowany pałac wg projektu Giovauniego Spazzia.
Do Wysocka po upadku powstania listopadowego udała się Izabela Czartoryska. W tym czasie właścicielem majątku była córka Izabelli, Maria z Czartoryskich Witemberska która w późniejszym czasie napisała pierwsze powieści romatyczne. Księżna Maria dokonała przeróbek wnętrz pałacowych: powstała kaplica, umeblowała pałac, poszerzyła i upiększyła park. Następnie posiadłość Maria przepisała siostrze Zofii Czartoryskiej, która ta zapisem testamentowym przekazała klucz do posiadłości hr. Zdzisławowi Zamoyskiemu. Gruntowna przebudowa pałacu nastąpiła pod czujnym okiem syna hrabiego Zdzisława, Stanisława Zamoyskiego. On to dobudował piętro, całość uwieńczył stromymi dachami, na osi elewacji frontowej powstał ganek na filarach a po stronie wschodniej pałacu dobudowano krytą werandę. Podczas trwania I wojny światowej pałac został doszczętnie obrabowany przez rosyjskich żołnierzy a następnie spalony. W okresie międzywojennym właściciele mieszkali w ofucynie, a pałac stopniowo odbudowywano. W czasie trwania II wojny światowej (1941 r.) podczas bombardowania doszło do pożaru który strwił większość zabudowy. Trzy lata później majątek został rozparcelowany a właściciele opuscili swoje ziemskie dobra. W 1946 r. pałac spłonął doszczętnie podczas walk z UPA. Na nowo wznowiono odbudowę zabytkowego pałacu w latach pięćdziesiątych. Decyzją ówczesnych władz wojewódzkich w Rzeszowie przeznaczono odremontowane budynki na dom pomocy społecznej, przenosząc tu mieszkańców domu pomocy z Rzeszowa wraz z opiekującymi się nimi siostrami zakonnymi. Od 1961 roku Dom Pomocy Społecznej zaczął funkcjonować, w nim to znaleźli schronienie ludzie starzy, niepełnosprawni fizycznie i umysłowo, opuszczeni i pozbawieni opieki. Jak on samorządową jednostką budżetową nadzorowaną przez Starostę Jarosławskiego, przy pomocy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Jarosławiu. Tekst przygotowany w oparciu o materiały: T. Budziński, "Zamki i Pałace Polski Południowo - Wschodniej", wyd. Libri Ressovienses, Rzeszów 1998. www.wysockdps1.domypomocy.pll
|