W dobie porozbiorowej pogłębiał się marazm kulturalny mieszkańców Przeworska i okolic. Władze austriackie nałożyły ścisły nadzór nad każdą dziedziną życia społecznego i politycznego. Bez zezwolenia cyrkułu rzeszowskiego nie wolno było zorganizować żadnej imprezy rozrywkowej. Biurokracja zaborcza z całą bezwzględnością przystąpiła do tępienia wszystkich przejawów polskości i patriotyzmu. W pierwszej połowie XIX wieku, życie kulturalne mieszczaństwa przeworskiego ograniczało się do organizowania zabaw tanecznych, balów, bilardu i przedstawień domowych. Na organizację wszelkich tego typu imprez konieczne było zezwolenie policji.

 

   Od 1840 roku na "Ogierówce" świetnie prosperowała gospoda z wyszynkiem, gdzie w okresie letnim urządzano festyny. Od czasu do czasu w mieście zjawiały się wędrowne trupy teatralne, komedianci i teatrzyki marionetek. Po wieloletnim marazmie pierwszymi jaskółkami budzącego się do życia towarzyskiego i kulturalnego mieszczaństwa były próby wystawienia w1853 r. "Ślubów panieńskich". Władze austriackie nie zezwoliły jednak na wystawienie sztuki. Natomiast w 1854 r. rozpoczął działalność teatr marionetek Wincentego Petera. Z chwilą uzyskania przez Galicję autonomii polityka władz zaborczych w stosunku do różnych poczynań kulturalnych mieszczaństwa przeworskiego stała się znacznie bardziej liberalna. Zaistniały też dogodniejsze warunki do zakładania towarzystw o charakterze społeczno - kulturalnym. I tak w roku 1870 powstaje w Przeworsku Towarzystwo Muzyczne, a na zakup instrumentów Towarzystwo otrzymuje jednorazową dotację z Funduszu Rady Gminnej.

 

       Obok Towarzystwa Muzycznego działało w Przeworsku Towarzystwo Dramatyczne powstałe w 1887 r. Chlubną kartę w jego dziejach stanowi zorganizowanie 20 maja 1887 r. uroczystości żałobnych po śmierci J.I. Kraszewskiego. Szerzej zakrojoną działalność kulturalną zaczęło rozwijać założone w 1892 r. Towarzystwo "Gwiazda Przeworska", jedno z pierwszych tego typu mieszczańskich towarzystw kulturalnych na terenie Galicji. Skupiało ono głównie rzemieślników i mieszczan zajmujących się rolnictwem. Inicjatywa założona towarzystwa wyszła z grona studentów, którzy potrafili zachęcić do tej pożytecznej akcji swych rodziców i znajomych. Podstawowym założeniem statutowym "Gwiazdy" było "kształceni się w pożytecznych wiadomościach i rozwój życia towarzyskiego". Cele te realizowano poprzez założenie biblioteki, czytelni z czasopismami, urządzanie wykładów z różnych gałęzi wiedzy i organizację wspólnych rozrywek. Początkowo siedzibą towarzystwa był lokal własny, a w 1900 r. zakupiono dom, który wymagał remontu i adaptacji. Bezpłatną pomoc zadeklarowało wielu rzemieślników i w 1901 r.nastąpiło otwarcie nowej siedziby. 

 

   Od 1908 r. w "Gwieździe" działał chór męski pod batutą Jana Kroguleckiego oraz orkiestra dęta. W 1892 r. towarzystwo liczyło 84 członków założycieli, a w 1914 r. było już ponad 200 członków, nie licząc członków ich rodzin, co przy 3200 mieszkańców stanowiło niebagatelną ilość. W czasie pierwszej wojny światowej Towarzystwo "Gwiazda Przeworska" poniosło ogromne straty, przepadły wówczas wszystkie instrumenty muzyczne, całe urządzenie wnętrza lokalu oraz część biblioteki.

 

    Równie owocną działalność kulturalną, a ponadto sportową rozwijało powstałe w 1893 r. Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", do którego należała w większości inteligencja, chociaż nie brakowało w nim również przedstawicieli innych warstw społecznych. Do "Sokoła" garnęła się przede wszystkim młodzież. W założeniach programowych towarzystwa na pierwszym miejscu stawiano zagadnienia pracy kulturalno - oświatowej i wychowania fizycznego młodzieży. Szczególnie ważną rolę odgrywało poczucie budzenia patriotyzmu i konieczności walki z zaborcami o niepodległą Polskę. "Sokół" podobnie jak "Gwiazda", borykał się początkowo ze znacznymi trudnościami lokalowymi. Pierwszą jego siedzibą była adoptowana na potrzeby organizacji szopa ofiarowana przez Klasztor OO. Bernardynów. Dopiero w 1912 r. nabyto zabudowania dawnego browaru przy ul. Krakowskiej, gdzie po kilku latach prac remontowych i adaptacyjnych prowadzonych ze składek społecznych stanął nowy budynek "Sokoła". W 1912 r. towarzystwo czyniło starania o uzyskanie koncesji na otwarcie kinoteatru "Polonia", jednak zostały one uwieńczone sukcesem dopiero po pierwszej wojnie światowej. Poważne zasługi na polu oświatowym położyło działające w Przeworsku od 1904 r. Koło Towarzystwa Szkół Ludowych, które w latach 1904-1910 założyło 18 czytelni wiejskich i wypożyczalni miejskich, zorganizowało 11 kursów dla analfabetów poza wielkim szkolnym, urządziło 91 odczytów. Z instytucji koła korzystało rocznie ok. 2 tysiące osób, a w 1910 r. towarzystwo liczyło 171 członków. Z chwilą wybuchu pierwszej wojny światowej nastąpiło zahamowanie wszelkiej działalności kulturalno-oświatowej. Młodzież poszła walczyć na różne fronty, wielu straciło życie, inni rozproszeni po świecie już nigdy do domu nie wrócili.  

 

    W latach powojennych poważny kryzys przeżywała "Gwiazda", ponieważ sytuacja ekonomiczna i zubożenie doprowadziło do tego, że wielu członków nie było w stanie uiścić żadnej kwoty na składkę członkowską. W podobnym położeniu znalazł się "Sokół". W nowych warunkach ustrojowych zmienił się poważnie jego profil i działalność. Wokół "Sokoła" zaczęła grupować się sama śmietanka towarzyska miasta, a jego ton zaczęli nadawać szczególnie dobrze sytuowani urzędnicy ordynacji przeworskiej. Tak więc towarzystwo stawało się coraz bardziej organizacją elitarną. Przy "Sokole" nadal działał chór męski założony jeszcze przed wojną pod nazwą "Echo Sokole". Po 1918 r. chór zmienił nazwę na Koło Muzyczne Towarzystwa "Sokół". W pomieszczeniach "Sokoła" organizowano także różnego rodzaju imprezy celem uczczenia świąt państwowych i rocznic historycznych. Dzięki temu gmach towarzystwa stał się ośrodkiem kulturalnym. Było w nim kino dźwiękowe o dobrych programach, organizowano tu przedstawienia własnej sekcji dramatycznej, występy chóru i sekcji dramatycznej. Jeszcze 1 marca 1939 r. w budynku "Sokoła" została otwarta publiczna czytelnia czasopism Koła Towarzystwa Szkół Ludowych.